Να χάνεσαι στα βιβλία

Τις προάλλες (πριν αρρωστήσω, ντε) είχα πάει στο Public του Συντάγματος για να παραλάβω τα εισιτήρια για τη συναυλία της Beyonce. Δε θα αναλωθώ σε λεπτομέρειες αναφορικά με την ταλαιπωρία που υπέστην από την κατά τα άλλα συνεργάσιμη Ticketnet και τη μη αποστολή των εισιτηρίων στο χώρο μου, ούτε με την ταλαιπωρία που υπέστην για να προσεγγίσω την πλατεία Συντάγματος μέσω της αιωνίως μποτιλιαρισμένης Σταδίου, και να βλαστημίσω την ώρα και τη στιγμή μέχρι να αφήσω το αμάξι σε πληρωτικό πάρκιγκ. Το όλο εγχείρημα μου στοίχησε σε βενζίνη, πάρκιγκ, ταλαιπωρία όσο τα ίδια ακριβοθώρητα εισιτήρια (ε, ναι, μετά στα καπάκια είναι που έπεσα τέζα, άρα υπολογίζω και τα κερατιάτικα τα "νοσήλεια" χοχο). Τεσπά, μην παρεκκλίνω του θέματος. Το οποίο είναι το πόσο μου άρεσε η περιπλάνηση μέσα στο public. Είχα ξεχάσει πόσο ενδιαφέρουσα μπορεί να είναι μια εξόρμηση σε τέτοιου είδους μαγαζιά. Είχα να τη βιώσω από τις καλές εποχές μου ως φοιτήτρια στο Λονδίνο και ως erasmus στο Βέλγιο. Στη μεν αγγλική πρωτεύουσα ήταν τα Waterstones και τα Borders, στις Βρυξέλλες ήταν η Fnac. Εντάξει, τα πρώτα ήταν κυρίως βιβλιοπωλεία, αλλά είχανε της παναγιάς τα μάτια μέσα.
Καταρχάς, μέχρι πρότεινος στην Ελλάδα δεν υπήρχε καν ο όρος βιβλιοπωλείο-πολυκατάστημα. Ο Ελευθερουδάκης κι ο Παπασωτηρίου πήρανε τις μορφές που έχουν τα σημερινά flagship stores τους στην Πανεπιστημίου αφού γύρισα από τις σπουδές, circa 2000. Τώρα, αν πέφτω έξω κάνα χρόνο give or take, εντάξει μη με φάτε. Ξέρω σίγουρα ότι, μέχρι το 1995 που έφυγα στο εξωτερικό, βιβλιοπωλείο επισκεφτόμουν για τους εξείς μόνο λόγους: στης γειτονιάς για να αγοράσω τα σχολικά βιβλία και τη συναφή σχολική προίκα, στα κεντρικά στον Πειραιά για να πάρω τα βιβλία των ξένων γλωσσών και σε ένα χαρτοπωλείο κάπου στην Ακαδημίας για να προμηθευτούμε τα υλικά για το μάθημα των Τεχνικών (α, ρε κανσόνε και ραπιδογράφους που είχα χαλάσει εκείνη την περίοδο). Δεν υπήρχε το one-stop-shop. Ακόμα και τα jumbo/carrefour που είχανε τα πάντα, δεν πουλούσαν σχολικά βιβλία. Το concept Ιανός, Floral κλπ κλπ ήρθε πολύ μετά στο ελλάντα.
Με όλο το σεβασμό σε φίλες/φίλους που δουλεύουν σε βιβλιοπωλεία ή εκδοτικούς οίκους τόσο για την εξειδίκευση που προσφέρουν οι μεν να πουλάνε βιβλία Νομικής, οι δε βιβλία επιστημονικής κατεύθυνσης, όσο και για το ότι είναι ελληνικές οικογενειακές επιχειρήσεις, αν ήθελα να περάσω ένα όμορφο και διαφορετικό απόγευμα, ειδικά όταν θα πλησιάζουν τα Χριστούγεννα, θα πάω σε κάτι σαν το Public ή στη Fnac, αν και με χαλάει ο χαμός του the mall κι όσο για το υποκατάστημα της Γλυφάδας, κινδυνεύω να με ρουφήξει ο Hondos παραδίπλα. Κι εξηγούμαι: μέσα στο πολυκατάστημα νιώθεις σαν παιδί μέσα στο σοκολατοεργοστάσιο του Τσάρλυ. Κάθε όροφος είναι σαν το kinder έκπληξη. Θεματικές ενότητες για τα βιβλία, dvd, cd, πόστερ, είδη δώρων, gadgets, laptop... ένας όμορφος πολύχρωμος κόσμος. Κρυφές γωνιές για να ξεφυλίσεις (ή ακόμα και να διαβάσεις ολόκληρο, αν είσαι μάγκας) το βιβλίο που κέντρισε το ενδιαφέρον σου, trendy καφετέρια να πιεις το capuccino σου..., wi-fi corner, συμπαθέστατοι πωλητές (στανταράκι φοιτητές που συμπληρώνουν το χαρτζηλίκι)... δεν ξέρω, εμένα αυτά μου κάνουν πολύ cosy και πολύ παιχνιδιάρικα.
Από την άλλη, δεν αντιλέγω, είναι το σκηνικό του μαγαζιού της Meg Ryan στο "You've got mail". Sorry, αλλά πού έχουμε τέτοιο νεραιδένιο μαγαζί στη γειτονιά μας ρε παιδιά να σπεύσουμε... Ανέφερα πιο πάνω παραδείγματα δυο πολύ όμορφων χώρων στο κέντρο, που έχουν μπει πια στο νόημα πως δεν αρκεί να πουλάς καλά και ψαγμένα βιβλία. Πρέπει να κάνεις και κατιτίς παραπάνω για να προσελκύσεις τον κόσμο. Να καλέσεις το συγγραφέα να μιλήσει για το έργο του, αλλά να μην είναι μια βαρετή διάλεξη στην οποία να παρουσιάζει ένα απρόσωπο και παγερό ρεζουμέ. Να σερβίρεις κάνα καφέ κι αν δε σε παίρνει οικονομικά να τον προσφέρεις δωρεάν, κάνε συνεργασία με τον Κώστα, τον Στ'Αρμπακ ή το Γρηγόρη. Κάνε μια μικρή γωνιά παιδότοπο να παρκάρει η πονεμένη μάνα το καρότσι και να ξαποστάσει πέντε λεπτά να μελετήσει αν θα πάρει τις συνταγές της Λόη ή του Παρλιάρου (ξέρω, ξέρω, μαγείρισα η μια, ζαχαροπλάστης ο άλλος, ξέρω είπαμε). Να κάνεις θεματικές βραδυές με μουσική - ει δυνατόν ζωντανή. Και πάνω απ'όλα: προσωπικό με αγάπη για το βιβλίο, να ξέρει ρε αδερφέ κι ένα δυο πράγματα να σου εξηγήσει, να σου προτείνει, να σε βγάλει από το δίλημμα για ένα δώρο.
Σε αυτούς που θα σπεύσουν να πουν πως τέτοια αμεσότητα με τον πελάτη μόνο σε μικρά συνοικιακά βιβλιοπωλεία πετυχαίνεις, έχω να απαντήσω πως όταν ήμουν στο Λονδίνο αγόραζα 5 βιβλία paperback την εβδομάδα, χωρίς να υπολογίζω τα βιβλία της Νομικής και τα βοηθήματα. Κι αγόραζα βιβλία και λευκώματα για δώρο. Ούσα στην Ελλάδα, το πολύ να παραγγέλνω κάνα περίεργο coffeetable book που θέλω από το amazon και όσο για τα δώρα στις φίλες μου να'ναι καλά το accesorize. Με λίγα λόγια, δε με συναρπάζει η προοπτική να πάω στην Ιπποκράτους για να αγοράσω ταξιδιωτικούς οδηγούς, στην Ακαδημίας για κάποιο δοκίμιο και στη Σίνα να πάρω κάποιο λεξικό. Είναι απλά boring... dohhh. Ενώ πας σε στολισμένο πολυόροφο κατάστημα, κάνεις τη βόλτα σου πάνω κάτω με τις κυλιόμενες, ξεφυλλίζεις τα πάντα, ακόμα κι αυτά που ούτε θα αγόραζες, ούτε θα διάβαζες ακόμα κι αν στα χαρίζανε, χαζεύεις τον κόσμο, ακούς χαρούμενη μουσικούλα, κάνεις γνωριμίες, ξεχνάς να φύγεις... Priceless.
Και ολοκληρώνοτας, προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, όχι δε με προσλάβανε από το τμήμα marketing του εν λόγω καταστήματος. ΄Αλλωστε, αν δεν ήταν να πάρω τα tickets, ίσως να μην πατούσα πόδι ποτέ εκεί. Απλά, ήταν μια ξεμυαλιστική εμπειρία, που με πήγε δεκαπέντε χρόνια πίσω, θυμήθηκα πόσο τραλαλά ήταν να περιμένω το επόμενο βιβλίο του John Irving ή της India Knight (οι DanBrown της εποχής μου), να περπατάω στον ημιόροφο του waterstones που έτριζε (150χρονών οίκημα, τι περίμενες) και να βουλιάζω στον Chesterfield καναπέ στο υπόγειο μ'ενα cinammon roll στο ένα χέρι κι έναν αχνιστό mocha latte στο άλλο. Ώρες ώρες... λέω Αγγλία... μεγάλες στιγμές. Τις οποίες θα αναβιώσω σε 20 μέρες. Και πριν τη Sloane Street στο Knightsbridge, λέω να χτυπήσω μια Gower Street, έτσι for old times sake. Δέχομαι παραγγελίες για τα διαβάσματα σας-μόνον. Για τα είδη dutyfree, ότι προλάβετε μέχρι αύριο που πάω Ρώμη. Φιλιά.