To tip or not to tip?

Προσφάτως είχα μια συζήτηση πάνω στο θέμα του "φιλοδωρήματος" και διαπίστωσα πως μια τόση μικρή λεπτομέρεια είναι ικανή να σε βάλει σε σκέψεις για τους ανθρώπους. Πόσο διαφορετικά αντιμετωπίζεται αυτή η συνήθεια από τον καθένα μας. Και συνειδητοποίησα πως δεν έχει καμία απολύτως σχέση ούτε το πνευματικό ούτε το κοινωνικό μας background. Με λύπη μου παραδέχομαι πως γνωρίζω πολλά ευκατάστατα άτομα που δεν αφήνουν ούτε σεντ ως πουρμπουάρ. Πουθενά. Ούτε στον καφέ, ούτε στο φαγητό, ούτε στο κομμωτήριο και ούτε λόγος φυσικά στους οδηγούς ταξί. Κι από την άλλη, ξέρω κόσμο που δεν τους περισσεύουν, αλλά ούτε που διανοούνται να σηκωθούν από το τραπέζι χωρίς να έχουν αφήσει το κατιτίς, έστω κι αν είναι είκοσι λεπτά.
Προσωπικά ανήκω στην κατηγορία αυτών που αφήνουν tip. Στους σερβιτόρους, στη μανικιουρίστα, στην κομμώτρια, στον αλλοδαπό που δουλεύει στο βενζινάδικο και μου πλένει το αμάξι, στο delivery boy, στον courier, στο bell boy του ξενοδεοχείου, στα παιδιά της μεταφορικής που μου κουβάλησαν στον τρίτο όροφο έπιπλα, τηλεόραση, χαλιά. Και δεν το κάνω επειδή είμαι large, όχι αγάπες μου, το να είσαι large στις μέρες μας ισούται με το να είσαι μαλάκας (trust me on this, οι large παίρνουν πάντα το τρίτο το μακρύτερο). Το κάνως καταρχάς γιατί έτσι με ανέθρεψαν οι γονείς μου (και κυρίως ο μακαρίτης ο πατέρας μου) και κατά δεύτερον γιατί ξέρω πόση διαφορά μπορεί να κάνει το extra income σε αυτούς που δουλεύουν για τα βασικά. Έχω φίλους σε αυτά τα επαγγέλματα και έχω δει τα ζόρια τους.
Παραδέχομαι ότι το φιλοδώρημα δεν είναι υποχρεωτικό. Σε κάποιες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, είναι σχεδόν θεσμός να αφήνεις ένα 10-15% του λογαριασμού κι ειδικά στους ταξιτζίδες. Στην Τουρκία αν δεν κάνω λάθος το λένε μπαχτσίσι, άσχετα αν στη χώρα μας ο όρος έχει πάρει αρνητική χροιά, ίση με το "λάδωμα". Σε άλλες πάλι χώρες είναι έως και προσβλητικό ή και παράνομο. Η ουσία είναι ότι στη δική μας δυτικού τύπου κοινωνία, το tip είναι customary. Είναι μια μορφή ευχαριστίας για την παρεχόμενη υπηρεσία. Και ως τέτοια, πρέπει να είναι κάτι πηγαίο και όχι αγγαρεία. Δηλαδή, το αφήνεις ως επιβράβευση.
Κι απο εδώ ξεκινάνε οι ενστάσεις μου στις φίλες και τους φίλους που επιχειρηματολογούν κόντρα στο πουρμπουάρ. Όταν μια υπηρεσία δε σε έχει ικανοποιήσει, φυσικά και να μην αφήσεις tip. Αλλά, κάτσε να σκεφτείς καλά το λόγο. Δε σου φταίει ο σερβιτόρος αν το φαγητό δεν ήταν καλό. Το φιλοδώρημα δεν πάει στον chef. Δε σου φταίει ο σερβιτόρος αν ο καφές είναι μάπα, γιατί ο ιδιοκτήτης είναι τσιγγούνης και δεν προμηθεύεται Illy αλλά τη μάπα καφέ από τα Lidl. Άρα, δεν τιμωρείς εκείνους με το να σηκωθείς και να μην αφήσεις δραχμή. Ο σερβιτόρος φταίει μόνο αν δε σε εξυπηρέτησε επαρκώς, αν ήταν αγενής, αν σου κοπάνησε τα σερβίτσια στο τραπέζι, αν σε αγνόησε όταν προσπάθησες να παραγγείλεις. Η κομμώτρια σου φταίει αν σου έκαψε το μαλλί και η μανικιουρίστα αν σου κατακρεούργησε τα πετσάκια. Τα οποιαδήποτε παράπονα που έχεις από μια κακώς παρεχόμενη υπηρεσία οφείλεις να τα γνωστοποιείς στους υπεύθυνους. Δεν παίρνεις το αίμα σου πίσω για το καμμένο φιλέτο από αυτόν που απλά μαζεύει τα ποτήρια. Να έχεις στόμα και να διεκδικείς. Εμένα πάντως αυτό με μάθανε οι γονείς μου και είμαι ευγνώμων.
Το άλλο επιχείρημα που δε δέχομαι επ'ουδενί είναι ότι ορισμένοι δεν αφήνουν tips γιατί απλούστατα αυτοί που παρέχουν την υπηρεσία βγάζουν περισσότερα λεφτά. Ώπα, μια στιγμή. Αν είναι έτσι, σας ρωτάω το εξής απλό: αν οι σερβιτόροι και οι courier βγάζουν τόσα παραπάνω λεφτά, ρε παιδιά, γιατί τότε όλοι μα όλοι οι Ελληνάρες θέλουν να γίνουν στελέχη και managers; Κάτι δεν κάνουμε σωστά τότε. Κι εγώ ο μαλάκας περιμένω να βγάλω λέφτα πουλώντας υφάσματα, δε γινόμουν delivery girl? Ρε δεν πάμε καλά. Ξέρετε πόσα λεφτά παίρνει μια κοπελίτσα που δουλεύει στην καφετέρια; Μπαρμπούτσαλα παίρνει. Είναι ανασφάλιστη, την έχει ο εργοδότης part-time και φυλάει κατουρημένες ποδιές για να τη βάλει στις "καλές" βάρδιες. Στο κομμωτήριο, ξέρετε ότι οι μισές κοπέλες δουλεύουν μέσω ΟΑΕΔ; Όπερ σημαίνει 200ευρώ το μήνα - το λέω με σιγουριά, πάω κάθε εβδομάδα κι έχω φιλικές σχέσεις μαζί τους. Διακόσια ευρώ. Άντε ζήσε εσύ με διακόσια. Α, και η αδερφή μου που έχει beauty salon δίνει τον βασικό μισθό + επιδόματα. Οπότε πού τα είδατε εσείς τα πολλά λεφτά, αδυνατώ να καταλάβω.
Τελοσπάντων, επειδή εδώ στο fwkia γράφω τις δικές μου απόψεις, που δε σημαίνει ότι πρέπει να τις ασπάζονται κι οι υπόλοιποι, θα ολοκληρώσω λέγοντας πως μου κάνει κάτι σε μεγάλη γυφτιά να μην αφήνεις πουρμπουάρ. Θυμάμαι τον πατέρα μου να περιμένει να σηκωθούν όλοι από το τραπέζι για να αφήσει εκείνος tip, ενώ οι λοιποί της παρέας είχανε τσεπώσει τα ρέστα. Δε μας περισσεύανε σαν οικογένεια, αλλά δεν έπαιζε ούτε μία στο εκατομμύριο να μην αφήσει κάτι και μάλιστα πάντα ρωτούσε τη μαμά μου αν είχε αφήσει αρκετά. Δεν είμαι φίλη του Ζαμπούνη, αλλά θεωρώ πως είναι θέμα savoir vivre. Και για να εξετάσω και το άλλο άκρο, ούτε είμαι φίλη της υπερβολής. Το να κάνεις λογαριασμό 100 και να αφήσεις φιλοδώρημα 30 ευρώ μου κάνει κάτι σε επίδειξη. Σαν κάτι κοιλαράδες σπόνσορες που χαρίζουν εκατοδόλαρα στις barwomen, σαν τον Βουτσά που ως Αραβας πρίγκηψ χάριζε ρολεξιές στους γκρουμ του ξενοδοχείου. Κι αυτά γυφτιές είναι. Κι όσο κι αν θαυμάζω Abramovic (προεδράρα της Chelsea), με το που διάβασα πως πήγε με την παρέα του να φάει σε κυριλέ εστιτόριο, έκανε τρελλό λογαριασμό κι άφησε 50,000$ tip, έ όσο να ναι, μια ναυτία, μια αναγούλα μου ήρθε. Παν μέτρον άριστον. Φιλιά.