Οι νόρμες μιας νορμάλ φιλίας

Η ανιδιοτέλεια στη φιλία είναι κάτι που έχω θίξει κι άλλη φορά και γενικά με απασχολεί. Πόσες φορές έχω σκεφτεί ότι όταν ο καλύτερος σου φίλος προσμένει σε ανταλλάγματα από σένα, μάλλον πρέπει να επαναπροσδιορίσεις τη σχέση σου μαζί του και να θέσεις άλλα όρια. Και μιλώντας για ανταλλάγματα, δεν αναφέρομαι φυσικά σε οικονομικές ενισχύσεις, δανεισμό ή συναφή ρουσφέτια. Εννοώ όταν ο άλλος είναι φίλος σου αλλά έχει και την απαίτηση να αναγνωρίζεις 365 μέρες το χρόνο τη φιλία σας, να ευγνωμονείς το Θεό που σου έφερε δίπλα σου αυτό τον υπέροχο άνθρωπο και να μη σταματάς να του επιβεβαιώνεις πως χάρις σε αυτόν έχεις καταφέρει πολλά.
Δηλαδή, δυσκολεύεται ο κόσμος τη σήμερον ημέρα να συμπονά, να συντρέχει, να στηρίζει, να υποστηρίζει, να συμβουλεύει χωρίς να περιμένει αναγνώριση. Το «κάνε το καλό και ρίξ’ το στο γιαλό» φαντάζει ανεκδοτάκι (το άλλο με τον Τοτό το ξέρετε;) Πρέπει πάντα να λέει «κι εγώ που σε στήριξα, σε πόνεσα, έτρεξα για χάρη σου κλπ. τι κατάλαβα;» Ρε φίλε, δε θυμάσαι τα γενέθλια του άλλου ή τη γιορτή του για να προσμένεις σε κάλεσμα, ούτε του εύχεσαι για να σου ευχηθεί κι ο άλλος με τη σειρά του τον άλλο μήνα που θα είναι τα δικά σου. Δεν αγοράζεις δώρο, για να σου κάνουν κι εσένα. Ούτε πας δώρο μόνο και μόνο επειδή σε κάλεσε ο άλλος. Πόσο μάλιστα να απογοητεύεσαι όταν αγοράζεις δώρο για τον φίλο που γιορτάζει κι εκείνος τελικά δε σε κερνάει.
Από την άλλη, φιλία δεν είναι υποδούλωση. Δεν υποτάσσεσαι στα προστάγματα και τα θέλω του άλλου μόνο και μόνο επειδή είναι φίλος ή επειδή σε έχει βοηθήσει. Δεν πας διακοπές στο σπίτι της άλλης και πρέπει να της κάνεις τεμενάδες μόνο και μόνο επειδή σε φιλοξενεί. Επειδή βάζει το σπίτι, πρέπει να της πάρεις και τσιμπούκι; ΌΧΙ! Αυτή η υποχρέωση με εκνευρίζει τα μάλα. Παρομοίως, δεν υπάρχει λόγος να γλύφεις τα αυτιά του φίλου σου που κάνει μαλακίες, να τον επιβραβεύεις που βρήκε επιτέλους τον πιο σωστό τρόπο να πέσει στα σκατά, ούτε να τον φλομώνεις στα fake κομπλιμέντα για να του ανεβάσεις τη διάθεση. Ανάμεσα στους φίλους πρέπει πάντα να υπάρχει τεράστιο περιθώριο να εκφράσει κανείς τις αντιρρήσεις του, να κρατήσει τις αποστάσεις του από καταστάσεις που δεν τον εκφράζουν ή να αποστασιοποιηθεί από συμεπριφορές που τον θίγουν.
Η φιλία, επίσης, δεν είναι γκομενιλίκι. (Επαναλαμβάνομαι, το ξέρω.) Αυτή όμως η λεπτή κόκκινη γραμμή που εκτίνεται ανάμεσα στη σχέση που έχεις με την κολλητή σου και τη σχέση που έχεις με έναν γκόμενο είναι πολύ ισχνή και οι ισορροπίες εύθραυστες. Δεν μπορείς να κάνεις σκηνές ζηλοτυπίας στη φίλη σου επειδή έχει κι άλλες φίλες. Δεν μπορείς να κάνεις παράπονα επειδή δε μιλήσατε στο τηλέφωνο πεντακόσιες φορές μέσα στη μέρα. Δεν μπορείς να έχεις την απαίτηση να κάνετε τα πάντα μαζί – ψώνια, βόλτες, διακοπές, καμάκι, κλάμα, οδυρμούς- κάποια στιγμή έχει κι ο καθένας τη ζωή του. Κι εδώ πολλοί θα σκεφτούν ότι μόνο οι γκόμενες τα κάνουν αυτά. Μπαα, ο νούμερο ένα κολλητός του fitsoula ήταν σαν τη γκόμενα του: μην τυχόν και κάνει κάτι ο ένας και δεν το κάνει ο άλλος, μην τυχόν και βγεί και δεν έχει προσκαλέσει τον άλλο, μην τυχόν και φύγει διακοπές με την κοπέλα του και δεν του το πεί. Σκηνικά απείρου κάλλους.
Και φτάνω και στο πιο σημαντικό πράγμα που δε συνάδει με τον όρο της φιλίας. Κι αυτό λέγεται ανταγωνισμός. Competition, test, κόντρα, φαγωμάρα, άμιλλα, τίποτα από όλα αυτά δεν μπορώ να τα δεχτώ από φίλους. Άμα θες να κάνεις διαγωνισμό πόσο πιο έξυπνη είσαι, πόσο πιο μελετηρή, πόσο grundge, πιο έμπειρη στη δουλειά, με πόσους περισσότερους γκόμενους έχεις κοιμηθεί, πόσο πιο καλή μαγείρισσα/οικοδέσποινα, πόσα πιο πολλά λεφτά βγάζεις, πόσο πιο μοντέρνο αμάξι έχεις, πόσα πιο πολλά ταξίδια κάνεις, πόσο πιο τίγκα είναι η ντουλάπα σου, πόσο πιο μακριά είναι τα μαλλιά σου και πόσα περισσότερα κιλά έχασες, ένα έχω να πω: να πας να κάνεις παρέα στην «ανάγωγη» που με χώρισε το Μάρτιο. Α, και μην το παίρνετε μονόπλευρα, μιλάω και για τους άντρες φίλους. Τα ίδια ισχύουν, μόνο που δεν πρόκειται να έκανα με τον κολλητό μου θέμα για το ποιος από τους δυο έχει καλύτερο γαλλικό. Εύλογα.
Θα ήθελα να ολοκληρώσω τις σκέψεις μου πάνω στο θέμα με την γνωστή λαϊκή ρήση πως "τους φίλους τους διαλέγουμε". Συνεπώς, αν κάτι μας χαλάει στο φίλο μας, δε φταίει αυτός και δεν είναι η θέση μας να του αλλάξουμε το χαρακτήρα. Σαφέστατα και μέσα στα πλαίσια αυτής της μοναδικής σχέσης έχουμε τη δυνατότητα να ασκούμε κριτική και να επισημαίνουμε αυτά που εμείς θεωρούμε "ατοπήματα", όμως να είμαστε σε θέση να ακούσουμε και -το κυριότερο- να δεχτούμε κριτική εις ανταπάντηση. Κι αν τελικά, νιώθουμε πως ο φίλος μας παραμένει αδιόρθωτος, ή κάνουμε τουμπεκί (ψιλοκομμένο, if you please) ή παίρνουμε εμείς δρόμο (ή τον πούλο, ότι κάνει κέφι καθείς). Κι οποιανού οι αντοχές έχουν εξαντληθεί μαζί μου, παρακαλώ να μη με κάνει παρέα. Εγώ προσωπικά άλλο νηπιαγωγείο δεν αντέχω.